Tzw. zespół suchości, jest on następstwem autoimmunologicznego procesu, uszkadzającego funkcję (i strukturę) gruczołów, które wytwarzają łzy, soki trawienne i wydzielinę dróg rodnych. Wybitnie często występowanie w tym zespole objawów reumatoidalnego zapalenia stawów sprawia, że zalicza się go do atypowych postaci tej choroby. Zmiany morfologiczne to: zanik nabłonka gruczołów wydzielania zewnętrznego oraz nacieki złożone z limfocytów i komórek plazmatycznych w wielu narządach, szczególnie w śliniankach, węzłach chłonnych i w wątrobie. Nacieki te bywają tak obfite, że są określane jako pseudochłoniaki. W części przypadków dochodzi do złośliwego rozrostu układu chłonnego. Zanik nabłonka gruczołów powoduje upośledzenie wydzielania łez, zwyrodnienie nabłonka spojówek, wysychanie i uszkodzenie rogówki. Chorzy skarżą się na suchość spojówek, nadwrażliwość na światło, objawy „ciała obcego”. Ślinianki u około 30% osób są powiększone i mają wzmożoną spoistość. Zanik błony śluzowej przewodu pokarmowego prowadzi do objawów nieżytowych. Zespół Sjörgena jest rzadko rozpoznawany, ale jego poszczególne objawy towarzyszą bardzo często reumatoidalnemu zapaleniu stawów. Choroba dotyczy 9-krotnie częściej kobiet niż mężczyzn. Pojawia się zwykle między 40. a 60. rokiem życia. Należy różnicować ją z toczniem układowym i innymi chorobami układowymi tkanki łącznej. Ponadto objawy zespołu suchości wymagają różnicowania ze stanami, w których może dochodzić do wysychania błon śluzowych (cukrzyca, mocznica, nieżyty).
Zespół Sjogrena
