Może być pierwotna lub wtórna. Pierwotną nadczynność przytarczyc charakteryzuje wzmożone wydzielanie PTH, które nie jest spowodowane pierwotnymi zaburzeniami gospodarki fosforowo-wapniowej. Źródłem zwiększonego wydzielania PTH może być pojedynczy lub mnogi gruczolak, przerost gruczolakowaty wszystkich czterech przytarczyc lub rak hormonalnie czynny tych gruczołów. Obraz kliniczny cechują: objawy zespołu hiperkalcemicznego, zmiany kostne oraz nerkowe. Przebieg choroby jest z reguły przewlekły, większość chorych leczona jest przez wiele lat. Nieleczona pierwotna nadczynność przytarczyc prowadzi nieuchronnie do karykaturalnych zniekształceń szkieletu oraz przewlekłej mocznicy. Natomiast jako wtórną nadczynność przytarczyc określa się zwiększone wydzielanie PTH spowodowane hipokalcemią. Przyczyny: niedostateczne wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego, nadmierne odkładanie się wapnia w kościach lub w tkankach miękkich, nadmierna utrata wapnia z moczem, zmieniona przemiana witaminy D, wzrost stężenia fosforanów nieorganicznych w surowicy. Wzmożone wydzielanie PTH, działając na poziomie kości, nerek i przewodu pokarmowego uruchamia mechanizmy przywracające normalne stężenie wapnia w surowicy. Jeżeli mechanizmy nie są wystarczająco skuteczne dochodzi do przerostu przytarczyc. Leczenie wtórnej nadczynności przytarczyc powinno być przede wszystkim przyczynowe.
Nadczynność przytarczyc
