Wielokierunkowe zaburzenia metaboliczne spowodowane nadmiarem hormonu kortyzolu w ustroju, wytwarzanego przez nadmiernie przerosłą korę nadnerczy, nadnercza, nadczynność kory bądź przez jej guz nowotworowy. Zespół Cushinga charakteryzuje się otyłością z zaokrągleniem twarzy i odkładaniem się tkanki tłuszczowej na karku (byczy kark), sinoczerwonymi rozstępami skórnymi na biodrach, pośladkach i brzuchu, nadmiernym owłosieniem na twarzy i na kończynach, podwyższonym ciśnieniem krwi, skłonnością do obrzęków, podatnością na zakażenia, często cukrzycą. W praktyce najczęstszą przyczyna zespołu jest stosowanie w celach leczniczych egzogennych glikokortykoidów lub ACTH. Po wyłączeniu jatrogennego zespołu Cushinga, na pierwszym miejscu pod względem występowania należy postawić obustronny przerost nadnerczy, w następstwie nadmiernego wydzielania ACTH. Przyczyną zespołu Cushinga w 10% jest gruczolak lub rak kory nadnerczy. W pojedynczych przypadkach można stwierdzić nowotwory wywodzące się z embriologicznych odszczepów kory nadnerczy, zlokalizowane w miednicy małej, w okolicy jajników lub jąder. Przyczynowe leczenie polega na chirurgicznym usunięciu nowotworu. Rozpoznanie lub tylko podejrzenie istnienia guza kory nadnerczy stanowi wskazanie do operacyjnego odsłonięcia nadnercza.
Zespół Cushinga
