Jest to jeden z najbardziej złośliwych nowotworów skóry, powstający najczęściej w obrębie płaskich, nieowłosionych znamion barwnikowych, złośliwych plam soczewicowatych, rzadziej w skórze niezmienionej, a bardzo rzadko ze znamion błękitnych. Objawem klinicznym jest powiększenie się i intensywne przebarwienie plamy barwnikowej z pojawianiem się obwódki zapalnej i skłonnością do rozpadu w części środkowej. Punktem wyjścia czerniaka są melanocyty, tj. komórki macierzyste znamion barwnikowych. Wpływ czynników hormonalnych polega na rozwoju czerniaków w obrębie znamion w okresie pokwitania, ciąży i połogu. Rozróżnia się 3 główne odmiany czerniaka: 1) szerzącą się powierzchownie; 2) czerniak wychodzący z plamy soczewicowatej oraz 3) najcięższą – guzkową. W otoczeniu pojedynczych guzów występują nacieki limfocytowe, w zmianach przerzutowych i szybko szerzących się nowotworach pierwotnych nie stwierdza się odczynu zapalnego, a badania odczynowości komórkowej wykazują jej znaczne obniżenie. Rokowanie w czerniaku zależy od odmiany klinicznej i głębokości nacieków skóry. Zmiany kliniczne usuwa się chirurgicznie z marginesem skóry zdrowej, zależnym od rozległości i zaawansowania nowotworu. Przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych stanowią zawsze wskazanie do radykalnego zabiegu. Naświetlanie promieniami X może poprzedzać zabieg chirurgiczny.
Czerniak złośliwy
